2η ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ

2η ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ

Xρειάζονται πολλά, τον κόσμο για ν’ αλλάξεις:
Oργή κι επιμονή. Γνώση κι αγανάχτηση.
Γρήγορη απόφαση, στόχαση βαθιά.
Ψυχρή υπομονή, κι ατέλειωτη καρτερία.
[...]

Άλλαξε τον κόσμο, τό 'χει ανάγκη.

Μπ. Μπρεχτ

1

Όσοι συμμετέχουμε στο εγχείρημα της Λαϊκης Βιβλιοθήκης δεν μπορούμε να κρύψουμε τις προθέσεις μας: είμαστε κομμάτι των ανθρώπων που επιθυμούν ν' αλλάξουν τον κόσμο κι όχι να βρουν καινούριες λέξεις για να ξαναβαφτίσουν τα αίσχη που κουβαλάει μαζί του ο παλιός. Το καπιταλιστικό σύστημα που πλουτίζει τους λίγους με την εξαθλίωση των πολλών έχει φάει τα ψωμιά του εδώ και δύο αιώνες – όμως τούτη η Λερναία Ύδρα είναι ανθρωποβόρα και κάθε σάρκα που δοκιμάζει της ανοίγει την όρεξη γι' ακόμα μεγαλύτερα κέρδη. Κι επειδή οι ημίθεοι ή οι σωτήρες που κόμπαζαν ότι θα τα βάλουν μαζί της, μέσα στην πορεία της Ιστορίας, είτε την έκαναν κατοικίδιό τους είτε συνέχισαν να τη θρέφουν για να μη φάει τους ίδιους, πέφτει σε μας, τους εργαζόμενους και τους άνεργους που δεν εξασφαλίζουν το παρόν και το μέλλον τους μέσα απ' την εκμετάλλευση των ομοίων τους, ο ρόλος του αποκεφαλιστή της. Αν τα πράματα μοιάζουν σκούρα κι η κατάσταση δίχως άλλη διέξοδο, όπως κραυγάζουν οι πληρωμένοι ντελάληδες των Αφεντικών κι οι κήρυκες της απόγνωσης και της παραίτησης, κρατάμε στο νου μας τη ρήση του Χέγκελ – η κουκουβάγια, το πουλί της σοφίας, αρχίζει να πετάει μόλις πέσει το σκοτάδι.

2

Ώστε “αυτά” δε γίνονται; Οι εξεγέρσεις ανήκουν στο παρελθόν; Πρέπει ν' αποδεχτούμε το εφιαλτικό μέλλον που μας ετοιμάζουν οι πλούσιοι κι οι λακέδες τους, προσπαθώντας να πιάσουμε ένα καλό πόστο στην καπιταλιστική ζούγκλα, κοιτάζοντας μονάχα να βολευτούμε ατομικά; Μπορεί νά 'ναι κι έτσι. Εμείς όμως έχουμε δει εργάτες σαν κι εμάς να γκρεμίζουν ματοβαμμένους θρόνους που έστεκαν ορθοί για εφτά αιώνες. Έχουμε δει ανθρώπους αγράμματους, τσακισμένους απ' την άθλια ζωή που τους είχαν ρίξει οι αφεντάδες κι ο εσμός των συμμάχων τους, να παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους και να μετατρέπουν σε σκόνη καθεστώτα βάρβαρα κι εκμεταλλευτικά, παλεύοντας για μια κοινωνία που θα πορευόταν πάνω στις αρχές της κοινωνικής ισότητας και της αλληλεγγύης. Έχουμε δει τους κουρελήδες των πόλων και των χωριών να παίρνουν τα όπλα και ν΄αναγκάζουν στρατιωτικές υπερδυνάμεις να βάλουν την ουρά στα σκέλια. Κι απ' τη στιγμή που καταλάβαμε πως αυτοί που στις μέρες μας φαντάζουν ήρωες δεν ήταν παρά απλοί άνθρωποι σαν κι εμάς – οι φυσικοί και ταξικοί μας επίγονοι – το λέμε ανοιχτά: μπορούμε κι εμείς. Αυτά τα λόγια είναι όλα κι όλα η επαναστατική μας παράδοσή και συνοψίζει μια χαρά το στόχο μας, την ανατροπή της βαρβαρότητας με τα μέσα που μας υποδεικνύει το μυαλό κι η καρδιά μας. Όσο αυτά δουλεύουν, θα προχωράμε κι εμείς.

3

Είναι η σειρά μας να ρωτήσουμε – θα το κάνουμε, παίρνοντας σαν αφορμή τα 80χρονα της Ισπανικής Επανάστασης του 1936 και του τρίχρονου Εμφυλίου που την ακολούθησε. Γιατί να τη χτυπήσουν τόσο άγρια οι πλούσιοι, οι φασίστες, το παπαδαριό κι όλες οι συμμορίες που θρέφονταν απ' το αίμα και τον κάματο των φτωχών; Γιατί την πολέμησαν ανοιχτά τα ολοκληρωτικά καθεστώτα της Ευρώπης – η Γερμανία του Χίτλερ κι η Ιταλία του Μουσολίνι - την ίδια στιγμή που οι δυτικές αστικές δημοκρατίες σφύριζαν αδιάφορα; Γιατί οι Σοβιετικοί έδιναν τη βοήθειά τους με το σταγονόμετρο και μάλλον για να την κοντρολάρουν παρά να την υπερασπιστούν; Σε μια απ' τις σημαντικότερες στιγμές της επαναστατικής ιστορίας, οι εργάτες κι οι αγρότες της Ισπανίας κατόρθωσαν, μέσα σε συνθήκες ενός άγριου πολέμου που είχε κηρύξει ενάντιά τους το παλιό καθεστώς, να πάρουν στα χέρια τους -μαζί με τα όπλα- τα εργοστάσια και τα χωράφια και να αποδείξουν πως μπορούν να τα λειτουργήσουν προς όφελος του λαού. Κατόρθωσαν να δείξουν στους ομοίους τους όλου του κόσμου ότι αυτό ήταν όχι μόνο δυνατό αλλά και η μοναδική διέξοδος απ' τον καπιταλιστικό βούρκο της εκμετάλλευσης των πολλών απ' τους λίγους. Να η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα – ήταν η ζωντανή απόδειξη της ανατροπής της βαρβαρότητας και του στεριώματος μιας νέας κοινωνίας, απαλλαγμένης απ' το ζυγό των πλουσίων της Δύσης και των γραφειοκρατών “σωτήρων” της Ανατολής. Έχτισαν λοιπόν τον παράδεισο στη γη; Όχι απαντάμε, έκαναν χιλιάδες λάθη και κουβαλούσαν τα κουσούρια που είχαν κληρονομήσει απ' την παλιά ζωή τους. Επέλεξαν όμως το σωστό δρόμο που δεν ήταν στρωμένος με τριαντάφυλλα απ' τους εχθρούς τους. Μας το δείχνουν οι βομβαρδισμένες πόλεις και τα χωριά τους, οι εκτελεσμένοι, οι φυλακισμένοι κι οι εξόριστοι, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα μπουντρούμια που τους φύλαξαν οι Φρανκιστές φασίστες μέτα απ' την τραγική τους ήττα.

Τελικά, η καινούρια ζωή θα φτιαχτεί με τα υλικά που έχουμε στα χέρια μας απ' την τωρινή – δε γίνεται αλλιώς. Να γιατί η επέτειος της Ισπανικής Κοινωνικής Επανάστασης του 1936 δεν είναι μια μούμια στο Μουσείο της Ιστορίας αλλά ένα φωτεινό κεφάλαιο που αν μελετηθεί κι αξιολογηθεί σωστά, θα δώσει πολύτιμα διδάγματα στους ανθρώπους που συνεχίζουν τον αγώνα για την κοινωνική απελευθέρωση. Τουλάχιστον, μ' αυτόν τον τρόπο θέλουμε να την αντιμετωπίσουμε και να μάθουμε απ' αυτήν, μιας που θεωρούμε τους εαυτούς μας ένα ελάχιστο κομμάτι τούτου του αγώνα, που δε θα πάψει μέχρι την τελική του νίκη – της εγκαθίδρυσης μιας αταξικής κοινωνίας.

4

Η συντονισμένη πολυμέτωπη επίθεση των Αφεντικών, ντόπιων και ξένων, που έχει σαρώσει τα λεγόμενα δικαιώματα των εργαζομένων μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Αυτό το πλιάτσικο, που βαφτίστηκε “κρίση” σε μια απόπειρα να παρουσιαστεί σαν λίγο-πολύ φυσικό φαινόμενο, φαίνεται να δημιουργεί τις αντικειμενικές συνθήκες για έναν ξεσηκωμό, μιας που ο κατήφορος φαντάζει δίχως τέρμα. Το αν αυτός λάβει χώρα είναι ζήτημα διαφορετικό, κι οπωσδήποτε σ' ένα βαθμό εξαρτάται απ' τη δράση όσων πλήττονται. Είναι λ.χ. πιθανό η συγκεκριμένη κατάσταση που κυοφορεί βουνό να μη γεννήσει στο τέλος παρά ένα ποντίκι. Τώρα όμως, οι άνθρωποι κοντοστέκονται για να μας ακούσουν και στη ζυγαριά τους τα λόγια μας βαραίνουν περισσότερο απ' τις ψεύτικες ελπίδες των προοδευτικών σωτήρων ή τις κραυγές των νεοφιλελεύθερων διαχειριστών του συστήματος – κι αυτή είναι η ευκαιρία μας. Ας μην την αφήσουμε να πάει χαμένη!

5

Οι δυτικές γειτονιές είναι το ριγμένο κομμάτι της πόλης. Διεκδικούν την πρωτιά στους αρνητικούς δείκτες και πατώνουν στους αντίστοιχους θετικούς – κι οι εξαιρέσεις δεν κάνουν κάτι άλλο απ' το να επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Εδώ, τα προβλήματα, ακόμα κι όταν είναι γενικά, έχουν το δικό τους τρόπο να εμφανίζονται: η ανεργία είναι μεγαλύτερη, η φτώχια εμφανέστερη, η καταφυγή των νέων στις διάφορες πρέζες φαίνεται ευκολότερη υπόθεση, τα εκλογικά ποσοστά των νεοναζί μεγαλύτερα και πάει λέγοντας. Εδώ στριμώχνονται όσοι τα βγάζουν πέρα δύσκολα - πέρα από εθνικότητες, γλώσσες και χρώματα - κι η απόγνωση συναντιέται συχνότερα στο δρόμο. Απ' τα παραβαρδάρια μέχρι τη Νικόπολη, μέσα στα σπίτια, τις πλατείες, τα πάρκα και τα καφενεία, κουβεντιάζονται τα ίδια προβλήματα κι εκφράζονται οι ίδιες ανησυχίες – οι γλώσσες διαφέρουν, η ουσία όχι.

Όπως και νά 'χει, αυτά είναι τα μέρη που ζούμε και τ΄αγαπάμε πολύ για να τα παρατήσουμε. Εδώ θα σκάψουμε τα χαρακώματα που μας αναλογούν κι εδώ θ' ανοίξουμε τα μέτωπα των αγώνων που θα μας φέρουν κοντύτερα στ' όραμά μας.

6

Τα βιβλία μας έμαθαν πολλά. Μετέφεραν την επαναστατικής μας παράδοση που μας δίδαξε ότι οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι σ' αυτή τη ζωή. Μας έμαθαν τα επιτεύγματα των παλιότερων και τους ανειρήνευτους αγώνες τους για μια κοινωνία ισότητας, ελευθερίας κι αλληλεγγύης. Μας έδειξαν τη σκληρότητα των κυρίαρχων και των αφεντάδων που είναι πρόθυμοι να παραδώσουν τον κόσμο στον όλεθρο παρά να παραχωρήσουν οικειοθελώς το παραμικρό απ' τα αρπαγμένα πλούτη και την εξουσία τους. Πέρα απ' το παρελθόν, μας παρέχουν την αφορμή για την κουβέντα του παρόντος – πως θα συνεχίσουμε; ποια μέσα θα μεταχειριστούμε; πως να μιλήσουμε; Τα βιβλία αποτελούν ένα πολύτιμο κεφάλαιο στην απόπειρα για το χτίσιμο του καινούριου κόσμου – δε θα μπορούσαμε να τ' αγνοήσουμε.

Μέσα στον προωθούμενο πολιτισμό του ψεύδους και της σαπίλας, της κατευθυνόμενης άποψης και της αποχαύνωσης απ' τ' αφεντικά των καναλιών και των κωλοφυλλάδων, οι σελίδες των βιβλίων μπορούν να γίνουν μικρές οάσεις αλήθειας, ακόμα και στα στενά όρια μιας γειτονιάς. Μπορούν ν' ανοίξουν συζητήσεις, να γίνουν αφορμή για μια ανταλλαγή απόψεων, να συμβάλουν στην οικοδόμηση μιας ουσιαστικής επικοινωνίας ανάμεσα σε ανθρώπους που παλεύουν με τα ίδια ζόρια, μπορούν τελικά να οδηγήσουν στην κοινή δράση – κι αυτό στην εξουσία των λίγων προκαλεί τρόμο. Κάτι απ' αυτό θα ήξεραν οι Ναζί του '30 κι η Ιερά Εξέταση του Μεσαίωνα όταν έστηναν τις πυρές για το κάψιμο των “ανατρεπτικών” βιβλίων. Λίγο αργότερα, ήρθε κι η σειρά των ανθρώπων...

7

Το στήσιμο της Λαϊκής Βιβλιοθήκης δεν είναι παρά η ανάληψη της ευθύνης που πέφτει στην πλάτη μας για το άπλωμα της κοινωνικής αντίστασης στις γειτονιές μας. Δεν πρόκειται για χόμπι ή χαμένες ώρες – το απαιτούν οι δύσκολοι καιροί που ζούμε κι οι δυσκολότεροι που θα προκύψουν στο άμεσο μέλλον. Στηρίζουμε το εγχείρημα με τις δικές μας δυνάμεις κι η μοναδική συνδρομή που δεχόμαστε είναι από ανθρώπους της τάξης και της σειράς μας, απ' αυτούς που μοιράζονται τις ανησυχίες και την αγωνία μας, χωρίς διάκριση με βάση την καταγωγή, τη γλώσσα και το χρώμα που έχει το πετσί του καθενός.

Λαϊκή Βιβλιοθήκη – Α. Παπανδρέου 18, Νεάπολη (Ρουμανικά)

προσωρινό ωράριο: Κυριακές, 11 με 3

http://laikhvivliot.blogspot.gr